TÂM SỰ NHÂN MỘT CHUYẾN TRỞ VỀ - Trần Công Đài - K16

TÂM SỰ NHÂN MỘT CHUYẾN TRỞ VỀ
Trần Công Đài - K16/TVBQGVN - Dai Tran

 

 

 

 

------------

Tù cải tạo Nam ra miền Bắc

Trần Cẩm Tường K19/TVBQGVN

 

--------------------

TÂM SỰ NHÂN MỘT CHUYẾN TRỞ VỀ

Tôi rời cố-hương (Thanh Hoá) năm 1946. Khi đoàn tàu lửa đón chúng tôi tại 1 địa-điểm thuộc Hà Tĩnh, gần Bến Thuỷ, thì trời mờ sáng. Đoàn tù đầu-tiên từ Suối Máu (Tân Hiệp, Biên Hoà) lên tàu thuỷ tại Tân Cảng vào khuya 13/3/1976, trực chỉ chạy về hướng bắc. 

 

Chúng tôi lên tàu hoả tại địa-điểm nói trên, đi qua Thanh Hoá. Vì còn sáng sớm, chưa thấy dân chúng “đón tiếp” chúng tôi. Mới có 30 năm (1946-1976), sao lạnh nhạt thế ! 

 

68 năm sau kể từ 1946, lần đầu-tiên “thăm” thật-sự cố-hương. Gia-đình gồm đầy-đủ bố mẹ, chị cả và 4 em trai - ngoài 2 đứa em kế chị (anh trai tôi + tôi) đã tung cánh xuôi nam vào 10/1946 - nay chỉ còn đứa em trai kế tôi, hiện ở Thanh Hoá.

 

(Riêng khi viết bài này, thì đứa em đó đã mất vào giữa năm 2024, và anh ruột tôi mới mất đầu năm 2025)

Bố tôi mất vào 1950, em trai út mất năm 1969, chị cả tôi mất cuối 1975, và mẹ tôi ra đi cuối 1992.

Lần trở về nói trên, vào 2014. Thì 9 năm sau, tôi muốn 1 chuyến cuối trong đời (vì tuổi đã 84), lần nữa về quê để nói câu từ dả.

 

Bài viết “XUÂN NÀY GẶP MẶT (5)” (Thanh Hoá, Feb. 13, 2023) xin được trích đoạn :

“”… “Một đời ngàn sông trăm bến - Cũng có khi quay về - Nhìn lại trời xưa đâu thấy” (Đường về, Vũ Đức Sao Biển) …

 

… Rời Huế lúc 9AM, Feb. 11, 2023 … Xe theo quốc lộ 1 trực chỉ bắc …, tôi hỏi tài xế : “Đến sông Mỹ Chánh chưa ?”. “Đã qua mươi phút rồi, chú”, tài xế đáp “”

“”Thôi thì cái chi mà không mau biến mất với thời-gian ? Nhưng tai tôi - dù chút lãng - vẫn hầu như nghe được tiếng rít gào của đạn súng, tiếng đại-bác, bom nổ. Mắt tôi dường như thấy từng đoàn người chạy loạn - binh lính rút, dân chạy thảm-thê “”

 

“”Đã nửa thế kỷ, Mỹ Chánh ơi ! Muốn chụp tấm ảnh. Muộn rồi - hơn nữa, còn chi mà chụp ? Xoá trước tìm sau, xoá dĩ vãng tìm tương lai - hay nói theo cách cúa Quách Tấn (Mùa Cổ Điển) : “XOÁ NHỚ TÌM QUÊN”.

Riêng tôi : “xoá cái gì đây, tìm cái gì đây ? Xoá được gì, tìm được gì ?” “”

 

“”Dừng lại tại La Vang hơn nửa giờ. Ngôi nhà thờ thật lớn, trên 1 diện tích thật rộng - đang trong xây cất, sẽ được khánh thành tháng 8 này, dù vẫn sẽ còn được tiếp-tục xây cất. Linh mục Tuân cho tôi biết nhà thờ sẽ theo kiến-trúc Á-đông. Mái vòm vểnh. Tôi không còn thấy chút gì hơi-hướm của nét gô-tích La-mã xưa …

Đã nói rồi, “xoá cũ tìm mới” mà ! “”

 

“”Nhà thờ cũ còn 1 phần, đầy dấu vết chiến tranh. Sứt mẻ, được lưu lại làm “di tích lịch sử” !

Chẳng muốn chụp ảnh. Đã bảo : “xoá nhớ tìm quên, xoá cũ tìm mới” thì lưu lại với tấm ảnh phỏng làm gì ? “”

“”Quảng Trị thoạt qua, vẫn lửng-lờ dòng sông Thạch Hãn. Hãy quên đi ! Dù vết thương cũ, sờ nhẹ vẫn thấy đau. Đông Hà đây. Kìa rẽ trái, là quốc lộ 51 về Cùa (Mai Lộc) - gợi lại chiến trận 1970 năm nào mà chính tôi tham dự, quanh co hướng Khe Sanh, Lao Bảo. Đường về Tsepone, Lào. Ai còn nhớ không, 2 thập niên 60’, 70’ - Tôi muốn quên nhưng không quên được ! “”

“”Cầu Hiền Lương trước mắt - có chút suy tư chi không ? Thì sông Gianh đã “bước tới”. Tôi vẫn còn nhớ ít câu của “Hận sông Gianh” (Đằng Phương Nguyễn Ngọc Huy) : Đây sông Gianh đây biên cương thống khổ - Đây sa trường đây nấm mộ dân Nam - Đây dòng sông dòng máu Việt còn loang … “”

 

“”… Hôm sau đi Thanh Hoá (Feb. 12, 2023) …

… Thật tình quê cũ Đông Sơn, 1 phần sáp-nhập vào thành phố Thanh Hoá - 1 phần ngoại vi. Quê cũ 77 năm trước (1946-2023) của tôi ơi ! Tôi không quên nơi tôi sinh ra và sống thời thơ-ấu, nhưng quê còn gì cho tôi đây ? Lòng tôi vẫn ấp-ủ, mà quê chẳng để lại 1 chút gì để tôi nhận ra ! Hay mắt tôi khô ? Hay tim tôi già ? “”

 

“”Dành buổi chiều đi thăm các cháu (con chị ruột - là chị cả). Chị Hảo ơi ! chị mất gần 50 năm trước, nhưng trong tôi - hầu như chị vẫn mãi còn. Thế đời thường là vậy, có những “nghịch đảo”. Mất mà còn. Và còn như Đông Sơn kia thì nghe như “tan loảng” ! “”

Stone Mountain, GA - April 18, 2025

--------------

Comments:

* Nguyễn Thị Kim Châu

Lâu lắm mới đọc lại bài của NT.Hay lắm vì trí nhớ của của NT chưa già.Em cũng học bài hận Sông Gianh ( học thuộc lòng) từ năm cấp 1 .Những bài thơ hoặc văn hay đã theo mình đến cuối cuộc đời!.

Đây sông Gianh đây biên cương thống khổ

Đây sa trường đây nấm mộ trời Nam

Và còn đây dòng máu Việt thác oan

Bao cổ mộ xương tàn xưa chất đống.....

Nói lại bao đau khổ chết chóc gây ra của chiến tranh Trịnh Nguyễn !.Sử Việt còn thiếu bài hận sông Bến Hải nữa NT à ,chưa có ca tạm NP Chuyến đò Vĩ tuyến của Lam Phương vậy!.